Niedotlenienie okołoporodowe – procesowe aspekty dochodzenia odszkodowania

Niedotlenienie płodu, stanowiąc istotne zagrożenie dla zdrowia i życia płodu/noworodka, coraz częściej jest przyczyną pozwów o odszkodowanie dochodzone od placówek medycznych. Skutki wystąpienia nieodtlenienia mogą być niezwykle rozległe. Źródłem niedotlenienia może być no najmniej kilka zjawisk/zdarzeń, z których nie wszystkie mogą być identyfikowane jako błędy medyczne uprawniające do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. Dlatego też z tego typu procesami wiążą się określone trudności dowodowe. W oparciu o nasze doświadczenie procesowe w takich sprawach postaramy się zidentyfikować podstawowe problemy.

W oparciu o analizę szeregu opinii biegłych wydawanych w takich sprawach można powiedzieć, że niedotlenienie płodu może mieć charakter krótkotrwałych epizodów występujących zarówno w okresie ciąży jak i samego porodu, a może być także wynikiem długotrwałego niedotleniania występującego w czasie porodu.

Ciężkie niedotlenienie występuje zazwyczaj w czasie porodu a jego następstwa są niezwykle dotkliwe:      

• trwałe uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego;
• mózgowe porażenie dziecięce;
• opóźnienia rozwoju umysłowego;
• upośledzenia narządu słuchu lub wzroku;
• padaczka

Z kolei ujemne skutki krótkotrwałych epizodów niedotlenienia, występujących zarówno w trakcie ciąży jak i podczas porodu, mogą ujawnić się dopiero po kilkunastu tygodniach od porodu, np. w postaci padaczki.

Dla realizacji potencjalnych roszczeń odszkodowawczych kluczowe jest ustalenie momentu, w którym wystąpiły epizody niedotlenienia, albowiem podstawą takich roszczeń będą tylko zaniedbania personelu medycznego prowadzące do niezidentyfikowania, zbagatelizowania czy też braku przeciwdziałania objawom niedotlenienia. Dlatego tak ważne jest prawidłowe zidentyfikowanie zdarzeń, które mogą być uznane za potencjalne źródła niedotlenienia. Do tego niezbędna jest co najmniej podstawowa znajomość procesów zachodzących w organizmie, a mogących wpływać na wystąpienia niedotlenienia płodu.

Do niedotlenienia płodu prowadzi:

• obniżenie przezłożyskowego transportu tlenu lub
• zaburzenia krążenia płodu: niewydolność krążenia, utrudniony przepływ w naczyniach krwionośnych.

W efekcie najczęściej miejscem zaburzenia transportu tlenu jest łożysko lub naczynia pępowinowe.

W przypadku łożyska źródłem problemu najczęściej jest występujące wewnątrzmaciczne zakażenie płodu. Konsekwencją zaburzeń jest obniżony przepływ krwi przez łożysko i przewlekłe niedotlenienie. Jednakże do zakażenia może dojść zarówno zanim pacjentka pojawi się w szpitalu jak w trakcie hospitalizacji. Ustalenie zatem momentu, w którym doszło do zakażenia staje się więc kluczową kwestią w procesie.

Pępowina z kolei to tzw. „linia życia” dla płodu. Biegnące w niej naczynia tętnicze i jedno żylne otoczone są tzw. galaretą Whaton’a. Mimo ochrony, jaką daje galareta Whaton’a, naczynia pępowinowe, zwłaszcza żyła, mogą zostać uciśnięte gdy pępowina zawija się wokół części ciała płodu, zwłaszcza przy jego ruchach. Konsekwencją tego może być ostre niedotlenienie okołoporodowe albo powtarzające się epizody obniżenia przepływu w tkankach i przywracania tego przepływu. Mimo tego, że owinięcie pępowiną może być łatwo stwierdzalne po urodzeniu dziecka (zarówno przy porodzie siłami natury jak w wyniku zabiegu tzw. cesarskiego ciecia) nie zawsze jednak jest to równoznaczne z wnioskiem o wystąpieniu niedotlenienia, co aktualizuje potrzebę wykazania w procesie związku przyczynowego między owinięciem pępowiną a niedotlenieniem.

Jak zatem wykazać w procesie te kluczowe dla sprawy kwestie? W tego typu postępowaniu należy posługiwać się tzw. dowodem prima facie. W pewnym uproszczeniu polega on na wykazaniu, że wystąpienie określonego zjawiska jest wysoce prawdopodobne, a prawdopodobieństwo to jest wprost proporcjonalne do nieprawdopodobieństwa wystąpienia innego zjawiska, które może być odczytywane jako przyczyna stwierdzonego stanu zdrowia dziecka.

Istnieje szereg argumentów natury medycznej pozwalających na zidentyfikowanie momentu, w którym doszło do zakażenia wewnątrzmacicznego. Możliwe jest także przeprowadzenie wnioskowań opartych na argumentach medycznych prowadzących do ustalenia najbardziej prawdopodobnego momentu, w którym doszło do krótko lub długotrwałych epizodów niedotlenienia. Co istotne, istnieje też kilka rodzajów badań, przeprowadzonych zarówno przed porodem, w trakcie porodu jak i po jego zakończeniu, których wnikliwa analiza może w dużym stopniu uprawdopodobnić a niekiedy nawet udowodnić z pewnością, iż doszło do niedotlenienia płodu w okresie porodu, które nie zostało rozpoznane lub zostało zbagatelizowane przez personel medyczny. Umiejętne skonstruowanie wniosków dowodowych, pytań zadanych biegłym oraz prawidłowe sformułowanie zastrzeżeń do opinii pozwala na przeprowadzenie takich czynności dowodowych, które zbudują na ich podstawie łańcuch prawdopodobieństwa, prowadzący do skutecznego dowodu o istnieniu jakiejś postaci błędu medycznego, uzasadniającego odpowiedzialność odszkodowawczą.

Udostępnij