Odszkodowanie dla rodziców niepełnosprawnego dziecka (wrongful birth)

Czy rodzicom przysługuje zadośćuczynienia za cierpnie związane z niepełnosprawnością ich dziecka, której źródłem jest błąd medyczny?

Nie ma wątpliwości, że dzieciom, które doznały uszczerbku na zdrowiu wskutek błędu medycznego przysługują roszczenia odszkodowawcze obejmujących zadośćuczynienie, odszkodowanie czy rentę. Zazwyczaj jednak tracimy z pola widzenia fakt, że sytuacja taka to nie tylko dramat dziecka, najczęściej trwale niepełnosprawnego, lecz także dramat całej rodziny. Wskutek błędu lekarza czy innego personelu medycznego rodzice niepełnosprawnego dziecka bezpowrotnie tracą perspektywy na szczęśliwe rodzicielstwo, silne i naturalne więzi rodzinie, tracą szansę na zbudowanie partnerskich relacji między rodzicami a dziećmi, na wspólne przeżywanie ich pierwszych miłości i miłosnych zawodów, na szczęśliwą i godną starość w otoczeniu wnuków i troskliwych dzieci. Zamiast tych perspektyw otrzymują trud całodobowej opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem, niepokój o jego zdrowie i o to co z nim się stanie kiedy ich zabraknie.

Skutki takiej sytuacji mają nie tylko wymiar czysto ekonomiczny (np. rezygnacja z pracy i konieczność poświecenia całego swojego czasu opiece nad dzieckiem), ale niejednokrotnie  mają też charakter niewymierny (np. ból, cierpnie, zwątpienie, niepokój). Te pierwsze, stanowią podstawę do domagania się przez dziecko od placówki medycznej/lekarza odszkodowania i/lub rentowy obejmującego koszty takiej opieki. Te drugie mogą stanowić podstawę roszczeń rodziców, a nie dziecka, o wypłatę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.      

Zbudowanie podstawy prawnej dla tego typu roszczeń odszkodowawczych rodziców wymaga kompilacji różnych argumentów, opartych zarówno na normach konstytucyjnych jak i prawa prywatnego, a w tym odwołania się do naruszenia dóbr osobistych, jako źródła usprawiedliwionych oczekiwań rodziców wobec faktu urodzenia się dziecka. Drogę do tego typu roszczeń otwiera orzecznictwo Sądu Najwyższego w przypadkach tzw. wrongful birth (tzw. odszkodowanie za złe urodzenie), a także roszczeń wrongful life . Orzecznictwo sądów dostrzega problem rodziców dotkniętych tego rodzaju osobistą tragedią przyznając im odszkodowanie i zadośćuczynienie  w odpowiedniej, do rozmiaru osobistej sytuacji, wysokości. Ostatnio jeden z Sądów Apelacyjnych przyznał matce i ojcu dziecka niepełnosprawnego zadośćuczynienie w kwotach odpowiednio 300.000,00 zł. oraz 200.000,00 zł. Oczywiście każdy tego typu przypadek będzie podlegał osobnej ocenie Sądu.

Orzecznictwa dotyczące odszkodowania za złe urodzenie ma zastosowanie tylko do relacji między rodzicami a dziećmi. W podobny sposób należy podejść do skutków zburzenia więzi rodzinnych między rodzeństwem, czy między małżonkami, z których jedno jest osobą dotkniętą niepełnosprawnością mającą swoje źródło w zachowaniu innych osób (np. sprawcy wypadku czy personelu medycznego).

Udostępnij